Writer in residence Neel Mukherjee is staying in Passa Porta’s writer’s flat. He blogs weekly on this experience, the texts are posted on the website of project partner the British Council and of host Het beschrijf.






A POSTSCRIPT
I’m back home in London now. It feels like I’ve returned from an intensive exercise regime. When you enter the gym after years of slobbing and zero exercise, you feel cold terror: surely you’re going to have a heart attack if you step on the cross trainer, the treadmill is bound to swallow you, you’re going to die of hyperventilation … Slowly the increased alveolar capacity, the existence of hitherto unsuspected muscle groups, the body’s amazing capacity to deal with ‘good pain’ all take you by surprise, then you take them for granted. How good it feels. Then there’s all that endorphin rush.

The trick is to continue performing at that peak condition, perhaps even push it further, in un-gym-like conditions. Will I be able pull it off?
Every writer will tell you that there is a long-ish stage after beginning a book when they can walk away from it without much cost involved. Then something topples; you reach a stage when you know that you will have to finish the book or it will finish you. My residence in the Passa Porta writers’ apartment brought me to that point of no-return.
I found several things in Brussels: the heart of my novel-in-progress; the ability to work; some tangible result to show for my 6-week stay; solitude. But I also found something more elusive, more contested: happiness. I can truly say that I was happy in Passa Porta.

Writer in residence Neel Mukherjee is staying in Passa Porta’s writer’s flat. He blogs weekly on this experience, the texts are posted on the website of project partner the British Council and of host Het beschrijf.



Blog #4
The act of writing, when it goes well, is a kind of restlessness for me. I pace up and down in between sentences, a lot of the times even mid-sentence. It’s a jittery kind of excitement, knowing, yes, I can write about this small thing, a sentence or two at a time, which does not reflect dullness or lifelessness back at me. I’m in a meditative stupor when things are NOT going well. So I’m at my most attentive to the outside world, paradoxically, when the inside world is becoming more and more credible to me. It’s no secret how much I value indolence, idleness, and the attendant boredom that is a natural consequence of having the luxury of time. One of the things that I do when I hit that strangely beautiful boredom-in-idleness is to look out of the window a lot; my time in Brussels has been an intermittent yet long narrative of that gazing.

There is a luxuriant honeysuckle creeper, miraculously still in flower, on the corner of Oude Graanmarkt and Moutstraat, against the edge of one wall of the Greek restaurant Menelas, directly opposite one of the windows of the front room that looks out onto the square (which is not actually a geometric square, more a narrow quadrilateral very gently tapering towards my side of things). What must they have been thinking to want to name a restaurant after Western literature’s greatest cuckold? On the window of the first-floor-apartment adjacent to ‘Menelas’, an umbrella palm, a spider plant, a weeping fig, and a succulent whose name I do not know. In the window of the apartment on the same level but in the next building, two unmistakable scented-leaf pelargoniums. And I thought I was the only person who grew them indoors. The world is the same everywhere.

The second building down Moutstraat is a school. Three times a day, at 12, 2 pm and 3:30 pm, it spews out large groups of children and teenagers: noisy but never rowdy or misbehaved, they briefly hang out in street corners, full of swagger and chatter and laughter. They seem so happy, all of them. They do brief dance moves, play with their cellphones, josh each other, stand in little groups, bubbling over with friendliness and joy and life. The world really is the same everywhere.

And the first building, the one closest to me, right next to the school on Moutstraat? It’s a construction site. My heart sank when I first saw it but in the nearly six weeks that I’ve been here I don’t remember being disturbed by construction noise – and what can be worse than that? – at all except for a brief period in the middle of one day only. The name of the building company is Herpain. To the English-dominated ear, what does that sound like? A gender-joke in bad taste about labour? An unpleasant transmittable disease? Odd, the things and details one picks up: I know the name of the laundry services used by Atlas Hotel next door (Fortex, in case you’re interested). They take away the bedlinen in pink-and-blue candystriped cloth bags and the towels in blue-and-green striped ones. The bags resemble huge bolsters.

A man cycles past on the square, bearing a huge origami of a dinosaur at the back of his bicycle. The world is not the same everywhere; every place is different.

Writer in residence Neel Mukherjee is staying in Passa Porta’s writer’s flat. He blogs weekly on this experience, the texts are posted on the website of project partner the British Council and of host Het beschrijf.



Blog #3
Boredom is a bonus that the gift of time brings. Yes, it’s a bonus, you read that correctly; one to be accepted by a writer with greed and profound gratitude. Writers are often asked where a book comes from, or which other writers or books have influenced them. Most of us try, gamely and honestly, to answer those difficult questions but the truth is shorter and, on one level, simpler: most of us don’t have access to that part of our brain where books originate, where influences work their reactive chemistry. The region is too deep for us to know consciously and talk about with any degree of truthfulness. But a lot of writers will admit that when they hear a low hum of boredom in their lives they are approaching the stage before they get to what Keats immortalised as ‘negative capability’. When your life is an unstoppable carousel of duties or full of events and excitement, very little space is left inside the head for things to fester – used advisedly; think of what Yeats wrote, that ‘Poetry is made in the foul rag-and-bone shop of the heart’ (my italics) – and give rise to the germ of your book.

On the other hand, 6 weeks of uncontested time of which you cannot retrospectively say with dismay and regret, ‘Oh, it all went in living my routine life of doing this and then that and then I went out for lunch and had coffee with so-and-so then went to the post office/supermarket …’, puts you in a position to understand and empathise with the characters in Waiting for Godot, who, because they’re waiting, experience time in its purest form. In a residency too; in the (long) lulls between writing the dark matter, as it were, that expands to fill the gaps life is a weak, mildly enjoyable form of boredom. And it is this state that you need to reach to have things cooking away in that part of your head you don’t have access to. It may sound irrational – and I guess it is, being more a matter of belief than something provable – but in my experience I have found that there is a very simple positive correlation between creativity and times of dullness and stasis (and, correspondingly, a negative correlation between productivity and a busy/thrilling/teeming-with-people-and-events kind of life).

The American writer Vestal McIntyre writes to me about the benefits he found in a residency, ‘how the change in my thinking was the very best part – very calm thinking. At Yaddo I fell asleep at 9pm for a few nights and got very frustrated because that was my reading time. Then I just got into it and started falling asleep at 9, even 8, and waking up when it was still dark and thinking for an hour or two in that quiet, beautiful room before getting up –just wandering. It was so good for my writing.’ (He also adds, ‘The room was filled with Patricia Highsmith's old furniture that she had willed to Yaddo.’ I bet that helped.)
Boredom is a greenhouse; beautiful flowers grow there. I’ll leave talking about one such flower for my next instalment.

Writer in residence Neel Mukherjee is staying in Passa Porta’s writer’s flat. He blogs weekly on this experience, the texts are posted on the website of project partner the British Council and of host Het beschrijf.


Blog #2
I grow scented-leaf pelargoniums indoors, where they seem all right enough, becoming spindly and straggly and bolting for a bit before curling down like a creeper which cannot keep up the fight against gravity any longer. They look sparsely frothing, if weak and amorphous and a bit spineless, Victorian maidens in a particularly effete Pre-Raphaelite painting; their leaves are pale and they never flower. I have seen the same plants in a friend’s garden outdoors – in fact, mine are from cuttings given by him – and they are dense, sturdy, rudely flourishing, ascending bushes that flower regularly. Well, the Passa Porta writer’s apartment is that outdoors garden for my writing. I didn’t understand before coming here that sometimes you need to be liberated from the routine practices of your own life in order to discover how much or how comparatively easily you can write when transplanted to a different soil.

I remember reading somewhere, many years ago, that Graham Greene wrote 500 words every day before lunch before hitting the whisky bottle. I was clearly at an impressionable age then so I decided to make that writing-routine (not the whisky from noon) my model; 500 words every day, not necessarily by lunchtime, just to make things easier. Easy enough, you would think. I hadn’t accounted for what I can only call life-creep, the way bits and pieces from your life begin to edge their way, mostly unnoticed, into the seemingly-insulated domain of the writing of those 500 words. A phone call that you grasp at, like a drowning man a piece of wood, and continue chatting for an hour because the call has arrived at a sticky point in the writing and saved you from making tough decisions or from a spot of difficult thinking. Travelling into town to do ‘quick’ lunch with a friend, thereby cutting up the entire day. Grocery-shopping. Cruising cookery websites to get ideas for supper. Reading seven newspapers online and refreshing those pages every fifteen minutes. Brushing the cat because it looks a bit ungroomed. Washing-up from last night. They sound like clichés but have you ever thought that clichés are clichés because they are, on a very fundamental level, true?

The transplantation changes the game. First of all, there’s a moral imperative going: these kind and generous people have given me a gift and it is up to me to use it properly or to waste it. Which road am I going to take? Then there is the commitment to your own work: don’t you love it enough to want to do the right thing by it? To think carefully about it, to write it with the care and attention and concentration it deserves, to finish it on time? Being in a context other than your quotidian life shines a clearer light on to these questions because you are in a place where you don’t know anyone and no one knows you and you can’t use that ‘lunch with a friend’ as a displacement activity any longer. The pattern of things changes; you have, essentially, been given a holiday from your own life and the opportunity for 6 weeks to remake it as something different altogether. You simply cannot use that hoary old excuse, ‘There are other pressing things eating into my writing time’, any more. A writer recently advised rookies wanting to join the game, ‘Don’t hoover. Don’t wash the dishes. Starve your children. Stop exercising the dog.’ None of these distractions, duties or constraints here, only that extraordinary gift, of time, of seemingly limitless time and freedom. What are you going to do?

Writer in residence Neel Mukherjee is staying in Passa Porta’s writer’s flat. He blogs weekly on this experience, the texts are posted on the website of project partner the British Council and of host Het beschrijf.



Blog #1
This is my first ever residency. When I was offered it in April, I was thrilled for reasons slightly extraneous to the business of writing, largely to do with being in a large, beautiful apartment in the heart of Brussels, a city I’d never visited, where I’d be left on my own for 4 weeks, my only obligation being to write my book. And I would be paid for it. I squeezed my eyes tight shut and pinched myself several times. I opened them and the Lady with the Glad Tidings was still standing there, expecting an answer to her question, ‘Do you like French food?’, for that was how she broke the news to me. When the delight settled down – there was more coming; the 4 weeks went up to 6 because of scheduling logistics with other writers’ times in the apartment; I feel like adding an exclamation mark after that but I shall desist – I was left contemplating the heart of the matter: the business of writing I mentioned before, the actual labour and execution, the putting-words-down-on-the-page, page-after-page part of it.

There lay the rub. I write well enough – a matter of opinion, I know, but let’s just assume that for argument’s sake – in the mess of my own life in London. To tell you the truth, other lives appear to be messier, much more difficult than mine. I am incredibly fortunate in not having to juggle a full-time job, children, family, all the roaring, ravenous demands of the outside world. Which means I’m not doing 77 words in between the morning school-run and the grocery-shopping, or 124 after coming back from work, cooking the children’s supper, giving them a bath, putting them to bed, reading to them … even writing about it makes me want to slump over my keyboard with exhaustion. How do women do it? How have they done it for centuries?

I have always thought that writers’ residencies are for people such as these, women and men who have to snatch ruthlessly, at times desperately, at the precious interstitial time in their teeming, overworked lives. A residency for them is that great gift of time. And perhaps also silence. I have a friend whose first novel is coming out next year and she’s written and done the back-breaking work of editing it in extremely limited time while keeping down a 4-days-a-week job and bringing up two children. She has done it without a residency and in three years’ time. To coin a phrase, I don’t know how she does it.

Well, I really don’t. So I took up this residency with not a negligible smattering of guilt and an escalating anxiety that all that time and silence, without company, cat, and the consumptive nature of one’s daily life – after all, it does eat into your time and energies like a disease – to provide some kind of texture and contrast would leave me sitting with pen in hand and blank page on the desk, the dead time and slack all exposed as so much disgusting detritus on a shore when the tide leaves. I have heard of writers who have used their time gainfully in residencies to write write write only to return home to discover that the stuff written was dud and was fit only for the guillotine of the ‘Delete’ button because they were writing in a vacuum, away from the energies of their lives of which writing was only one and synergetic with the others. As the time approached for my departure to Brussels, my initial excitement had become distinctly cloudy: a feeling of being undeserving coupled with trepidation is not a good way to accept a gift.
It’s easy to guess that I was wrong but I have to tell you about my discovery of the several ways I was wrong. Watch this space.

Het recht op openlijk voyeurisme

Jeroen Theunissen is een van de vier auteurs die op voorstel van Het beschrijf samenwerken met de Argentijnse regisseur Mariano Pensotti, voor de performance Sometimes I think, I can see you op het KunstenfestivaldesArts 2011. Zie hier voor meer info, data en uren.
Recente titels van Jeroen Theunissen zijn de romans Een vorm van vermoeidheid (2008) en De stolp (2010), en de dichtbundel Het zit zo (2009).



In Sometimes I think, I can see you zitten vier schrijvers, onder wie ik, in het Brusselse metrostation Kruidtuin. Het principe is zo eenvoudig als origineel: wat wij schrijven over de mensen die de metro in- en uitstappen of die op het perron staan te wachten, wordt rechtstreeks geprojecteerd op grote schermen, zodat de reizigers kunnen lezen hoe wij hun gang, hun uiterlijk, hun leven in het algemeen beschrijven, beoordelen en omzetten in fictie. Blijkbaar kan een schrijver dus toch een directe, irritante, geestige manipulator zijn.

Als schrijver heb ik mij eerder al het recht op voyeurisme toegeëigend. Vrienden, collega’s, familieleden en toevallige passanten zijn er in de eerste plaats om geobserveerd te worden en vervolgens om omgezet te worden in romanpersonages, en uiteraard pas in tweede instantie hebben ze recht op een autonoom leven (waarvan ze mij ook nog de sappigste anekdotes moeten komen vertellen). Als observator blijf ik discreet, en ik kan de romanpersonages die ik op hen baseer wel sturen, maar zijzelf blijven immuun voor mij. Dankzij de installatie van de Argentijnse regisseur Mariano Pensotti verandert dat. Ineens krijg ik de kans om het voyeurisme open en bloot te bedrijven, hoef ik mij voor mijn perverse, verdorven geest niet meer te schamen, en ben ik bovendien in staat de geobserveerde personages direct te manipuleren.

Of was het omgekeerd? Want ik mag met mijn panoptische blik observeren en manipuleren, en tegelijkertijd word ik ook zelf door die personages gestuurd. Ze spelen het spel mee of ze werken tegen, ze lezen mij of negeren mij.

Wat Sometimes I think I can see you zo bijzonder maakt, is dat na een tijdje de toeschouwers en de schrijvers niet meer weten wat nu fictie en wat realiteit was. Waren die dame met het rode hoedje en de heer met het blauwe fluwelen jasje nu verdwaalde geheime minnaars op zoek naar een privaat plekje of gewoon twee onbekenden van wie er een zal uitstappen in Madou en de ander in Kunst/Wet?

Jeroen Theunissen, 18 mei 2011

Bernard Dewulf over een nieuw boek van Lieven De Cauter

Dit is de tekst van de inleiding die schrijver Bernard Dewulf uitsprak bij de presentatie van De oorsprongen of het boek der verbazing (uitg. LannooCampus), een essayboek van Lieven De Cauter, in literatuurhuis Passa Porta op 28 april 2011.


Dames en heren,

Het is met het inleiden van boeken als met het uitleiden van de doden: niets dan goeds.
Het is een gebaar van genade.
Het is een ritueel. En zijn niet alle rituelen uiteindelijk gericht op genade?

Ik hoef vanavond niet amechtig op zoek naar genade. Het boek van Lieven De Cauter is op zich voldoende als genadig gebaar. Hadden ze mij als student dit soort studieboek in handen gestopt, ik zou wat sneller de weg hebben gevonden naar de essayistiek.

Lieven De Cauter lijkt me, op grond van van zijn boek, wel van het rituele te houden. Net als van spreuken. En van landschappen. En architectuur. En muziek. En lezen natuurlijk. En van het alfabet. En van een glas wijn. En van redekavelen. En van het politieke. En van schilderkunst. En van etymologie.

En zo kan ik nog even doorgaan.
Lieven De Cauter is een polymaan.
Ik herhaal: Lieven De Cauter is een polymaan.

Nu moet u vooral niet zitten knikken, want u weet nog niet wat dat betekent: een polymaan. Tenzij u het boek van Lieven De Cauter al gelezen hebt, wat gezien de omstandigheden weinig waarschijnlijk is. Het woord polymaan is namelijk een uitvinding van Lieven De Cauter, die hij in zijn boek prijsgeeft.

In 'Lof der polymanie', onder het hoofdstuk ‘Homo ludens’, stelt De Cauter de polymaan tegenover de monomaan, een woord dat wél bestaat. Monomanen hebben zoals bekend één obsessie, polymanen hebben er veel.

'Een mens', schrijft De Cauter, ‘moet de tienduizend dingen, eeuwig verwonderd, trachten te doorgronden, te benaderen, te ervaren. Daarom is polymanie de natuurlijke toestand van de filosoof.’

De natuurlijke toestand van de filosoof.

Het brengt me op, alvast, één motief in dit polymane boek: de complexe verhouding tussen natuur en cultuur. Of het nu gaat over ons moderne verlangen naar stilte of over de oertoestand van het communisme, De Cauter wijst er ons telkens weer - ik zou haast zeggen ‘monomaan’ - op dat weinig is wat het lijkt. Zeker het zogenaamd 'natuurlijke' demythologiseert hij graag.

Een paar one-liners uit zijn stuk over de stilte: ‘Stilte is een cultuurverschijnsel.’ ‘Wie zoekt naar de stilte in de natuur, zoekt eigenlijk naar de muzak van de natuur.’ De conclusie van De Cauter is heerlijk: ‘De architectuur, en niet de natuur, vormt de oorsprong van de stilte.’

Ik kan dan alleen maar zitten knikken.
Zeker in vroeg-zomerse tijden dat de muggen massaal de slaapkamer belegeren.

‘De architectuur vormt de oorsprong van de stilte.’ Het woord is gevallen: oorsprong. In zijn boek gaat De Cauter, ook volgens de titel, op zoek naar de oorsprong van van alles: onder meer het wandelen, de cultuur, de spreuken, de muziek, de poëzie, het landschap, het spel, de komedie, het alfabet, de oorlog, het dandyisme.

Het is natuurlijk een niet eens zo stiekeme truc van de belezen essayist. Teruggravend kan hij zijn kennis opgraven, terugbladerend in de geschiedenis kan hij de beste blazijden van zijn geliefde denkers citeren, de oorsprong zoekend kan hij tegelijk speculeren over de toekomst van die oorsprong.

Dat levert erudiete stukken op en geregeld ook bevlogen persoonlijke beschouwingen. De Cauter is gul in het delen van zijn kennis en belezenheid, ik heb genoten wanneer hij weer eens doeltreffend Aristoteles citeert, of Walter Benjamin, of die immer betrouwbare Kant, van wie De Cauter trouwens en passant in één citaat een enigszins andere kant laat zien:

‘Het huwelijk’, betoogde Kant, ‘is de verbinding tussen twee personen van verschillend geslacht ten behoeve van het levenslange wederzijdse bezit van elkaars geslachtseigenschappen.’

Dat waren nog eens verlichte tijden.

Maar ik dreig af te dwalen.

Ook genoten, misschien wel het meest, heb ik van één uitgesproken bezigheid van deze polymaan: de etymologie. Het ligt voor de hand dat wie naar oorsprongen zoekt, de weg van de woorden terugloopt. Je leest het plezier zo van de bladzijden af wanneer De Cauter weer eens tot diep in de kindertijd van onze huidige taal kan gaan kijken. Dan kan het gebeuren dat hij met een vriend een hele middag en avond zit te redekavelen over de oorsprong van het woord ‘komedie’. Terwijl ze ergens in een genadige tuin drinken en roken, komt de lezer samen met hen terecht in buitenwijken van het oude Griekenland en verneemt hij van alles over de wonderlijke kronkelwegen die de woorden in de eeuwen hebben afgelegd.

De meest bevlogen stukken in dit boek zijn die waar belezenheid en beleving (in de zin van geleefd-hebben) samenkomen.

Bijvoorbeeld de subtiele preek die De Cauter houdt in een kapel voor zijn ‘tante Paula’ over het verschijnsel ‘roeping’. Het gaat dan over belangrijke dingen als liefde, ouderliefde, naastenliefde, broederliefde, passie, engagement, professie en lotsbestemming. En over hoe nauw al die wezenlijke begrippen luisteren.

Of wanneer hij treurt over de teloorgang van spreuken en uitdrukkingen. Er zijn grootmoeder en zijn moeder bijhaalt, vaststelt dat zijn eigen generatie die spreuken alleen nog ironisch gebruikt en besluit: ‘Generaties maken hinkstapsprongen door de geschiedenis. Uitdrukkingen zijn het stof van deze atletiek der eeuwen, dat is blijven hangen in de kleren van de nakomelingen.’

Mag ik beweren dat Lieven De Cauter in dit boek een melancholicus is? Me dunkt van wel. Maar dan uiteraard niet in de ziekelijke zin en ook vooral niet in de kleffe zin. Ook niet in de nostalgische zin.

Ik bedoel het op twee manieren.

Allereerst zijn grote gevoeligheid voor geschiedenis. Wie, zoals De Cauter, keer op keer wil uitzoeken en aantonen hoe eeuwenoud wij, hoe stokoud onze levendige woorden, onze wereld, onze pretenties, ambities en illusies wel zijn, wie zo polymaan én monomaan de duizend-en-één verschijningvormen van het raadselachtige telkens weer wil benaderen, onderzoeken en graag ook verklaren, kan moeilijk anders dan op het eind van zijn boek besluiten: ‘Het is de verpletterende verbazing / over het bestaan van de dingen / en hun afgrondelijke, onverklaarbare zijn / dat nergens op slaat. / En dat dit toch het mooiste is wat er bestaat. / Alleen omdat er niets anders is.’

En dat iemand dan, ten tweede, in dat alles wat nergens op slaat, toch telkens weer betekenis en betekenissen en oorsprongen en richtingen en bestemmingen zoekt - ja, daar schuilt een diepe melancholie in.

Ik geloof zelfs dat ze de grondtoon van dit boek vormt, of in de woorden van De Cauter zelf, aan het eind van zijn preek over de roeping: ‘de dragende bastoon’.

Dat alles wil, voor alle duidelijkheid, geenszins zeggen dat De Cauter een halfzachte, wat zwijmelende beschouwer zou zijn. De kracht van zijn opstellen schuilt ook in zijn drang naar precisie, naar de exacte toedracht, naar de ontmaskering van dwalingen, denkfouten, vooroordelen, enzovoort.

Zeker wanneer hij over politiek, ideologie en geloof begint, kan hij fel van leer trekken.

Het is niet omdat iemand graag met een glas mijmerend in het haardvuur zit te kijken en daar dan mooie dingen over bedenkt, zoals ‘Het vuur opent voor ons een blik op onze eigen verte. Vandaar dat we er zo lang in kunnen staren’, dat die niet tegelijk rationeel brandhout kan maken van het door hem verafschuwde ‘moderne godsbeeld’ - een woordgroep waarvan De Cauter, naar eigen zeggen, ‘diarree krijgt’.

U hoort het dus: De oorsprongen is het boek van een polymaan, die polyfoon uit de hoek komt en graag de hele wereld aan de polygraaf zou leggen. In het volle besef dat ook dan het raadsel onopgelost zou blijven.

Bernard Dewulf, uitgesproken te Brussel, 28 april 2011.

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.12 - Christos Chrissopoulos

12.
I must have asked for a letter from your moon-white hand. And you wrote me. You wrote me into my room. With walls of books, paper windows, and empty furniture. I read aloud to the apparition you left behind, and gradually it quietens.

Vibed by: CC 4 views 0 comments
comment | delete | follow

Wednesday, March 23, 2011

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.11 - Christos Chrissopoulos

11.
Every time sleep loosens me, I lean beside her, feeling the insistent pulse of a vein. I hold her as her limbs unlock, and I put her to sleep. In my sleep, I put her to sleep.

Vibed by: CC 4 views 1 comment
comment | delete | follow

Tuesday, March 22, 2011


Tara says:
Against dreaming... (from yesterday).

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.9 - Christos Chrissopoulos

9.
When she said she didn’t want me, and my throat and my lungs clenched, it wasn’t for love, because how do I know what love is? It was because she drove her fist up breaking the surface of the night sky. And after that, nothing happened.

Vibed by: CC 4 views 7 comments comment | delete
| follow

Saturday, March 19, 2011



Tara says:
What are you doing here? Some sort of self-pity?
CC says:
Why are you following?
Tara says:
I don’t know. You continue to surprise me.
CC says:
You should have said it earlier.
Tara says:
You understood nothing?
CC says:
You only said “you are nice”.
Tara says:
This thread takes us nowhere.

LESS THAN HALF A DAY, a short love story. prt 8 By Christos Chrissopoulos

8. Friday, March 18, 2011

I will write hastily of the only hug, which I remember only through my hands. She did hold me, this I know. Or was it just the kiss; and the gentle turn of the head? And then, did she walk slowly or fast? Was I leading her, or was she dictating our route? If the latter was true, why was I looking at the road and not at her?
- “Do you prefer to walk?”
- “Yes, let’s take a stroll”.

Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow

Tara says:
I’ll be away for the weekend



Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.7 - Christos Chrissopoulos

Thursday, March 17, 2011

She had no way to speak to me truly, and I had forgotten all the words I wanted to tell her. So, we both abandoned ourselves to trivial talk, and to a glance that every now and then stalled around the eyes or mouth.

Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow




Tara says:
I like your story.
CC says:
You don’t refer to the meaning right?
Tara says:
Your mind fascinates me.
CC says:
Don’t be sarcastic.
Tara says:
Why don’t you block me then?










Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.6 - Christos Chrissopoulos

Wednesday, March 16, 2011

When the face is missing, the photograph remains a meaningless image. When the face is missing, how can you be sure that she really looked like your memory?

Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow






CC says:
Nothing more than the sweep of her hand passing over the knight’s cold metal limb.










Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.5 - Christos Chrissopoulos

Tuesday, March 15, 2011

I will write hastily about the only kiss, which was three kisses in a row, with lips half open, craving to succumb. And hands that were loosened in the last moment. And then a gentle, so polite, turn of the head.
Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow





Anonymous says:
Comment deleted by CC.
Tara says:
What had you written?










Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.5 - Christos Chrissopoulos

5. Tuesday, March 15, 2011

I will write hastily about the only kiss, which was three kisses in a row, with lips half open, craving to succumb. And hands that were loosened in the last moment. And then a gentle, so polite, turn of the head.
Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow





Anonymous says:
Comment deleted by CC.
Tara says:
What had you written?










Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.4 - Christos Chrissopoulos

Monday, March 14, 2011

We met, walked, got separated in different rooms, looked at each other, walked again, sat on facing seats and only in the end, when we could endure no more, only then, we touched flightily and with impatience shoulder-to-shoulder.

Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow






Tara says:
Are you receiving my comments?
CC says:
I’m not following you.
Tara says:
How are you?
CC says:
I’m fine.










Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.3 - Christos Chrissopoulos

Saturday, March 11, 2011

The first time, I just extended my hand looking at her green t-shirt; her gaze fixed on my face the whole time through. It didn’t last long, I left without impressions. Only with a premonition that was quickly disproved. The second time she was sitting in front of me, I was looking at her curved spine. At some point she reached across the table for a photo book of the painter I was researching in Brussels. I couldn't tell… Was she really turning the pages for my sake?

Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow






Tara says:
I miss our day together. I didn’t know your painter died so young.










Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.2 - Christos Chrissopoulos

Friday, March 11, 2011

“What kind of wine?”. “Do you want salad?”. “Hold this please”. “Yes, separate bills please”. “This I will give back”. “You’ve been before?”. Words we could have spent in another way.
Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow






Tara says:
Why did you name me Tara?
CC says:
Just because. Why did you respond to it?











Every day the story continues in this spot until the end of March

LESS THAN HALF A DAY A short love story pt.1 - Christos Chrissopoulos

Thursday, March 10, 2011

Since Tara left Brussels, someone lives inside my head, sees through my eyes. I feel feet pounding on my chest. I feel them kicking hard and deep against my breastbone. I turned to take the bicycle -it was well past two- and I only worried about the cold air surrounding me like melted ice and flowing in through my jacket sleeves.

Vibed by: CC 4 views 2 comments comment |delete |follow






Tara says:
You seem to be in constant dialogue with me.
I’m back home. Terribly tired. I’ll be sleeping for a week )))
How was your trip to Athens ?
CC says:
What are you doing here? Why are you doing this?










Every day the story continues in this spot until the end of March

En tout cas il nous faut penser - Sarah Posman over Anti-Oedipus

Tekst uitgesproken in Passa Porta op 2 februari 2010, tijdens de avond over de onlangs verschenen Nederlandse vertaling van de filosofische klassieker L’Anti-Œdipe (1972) van Gilles Deleuze en Félix Guattari.


Hoe recalcitrant Deleuzes schrijfstijl ook mag zijn, hoe tegendraads de opzet van een boek als Anti-Oedipus – dit is een boek waar al in zin drie gescheten en geneukt wordt - je mag het boek niet zomaar afdoen als voorbijgestreefd soixanthuitard-geweld. De kracht van Anti-Oedipus schuilt zonder twijfel in het enthousiasme, in de vitaliteit waarmee de twee filosoferende vrienden de dynamiek van een intellectueel en politiek kantelmoment proberen te vatten, maar het is allesbehalve een onbezonnen lofzang op een nieuw klimaat waarin van de vrije liefde, vrede en verandering alle heil werd verwacht.

Zoals duidelijk blijkt uit het televisie-interview Abécédaire, vat Deleuze zijn taak als filosoof en intellectueel allesbehalve licht op. De filosoof, vaak beschouwd als een typisch avant-garde denker, iemand die koste wat kost vooraan wil lopen en nieuw gebied wil verkennen, legt er de nadruk op het belang van traditie. Wie wil filosoferen, moet geschoold zijn in de filosofie. Je mag best – liefst! – een andere weg willen inslaan, maar dit kan enkel tot iets waardevols leiden als je begrijpt wat er in de mainstream op het spel staat. Het kost tijd en moeite om wat pretendeert nieuw te zijn te vatten, of het nu om een filosofische, maatschappelijke, politieke, artistieke of literaire vernieuwing gaat. Een leuk moment in Abécédaire is wanneer Deleuze de kijker – en Parnet – bijna als een schoolmeester op het hart drukt dat het hem vijf jaar heeft gekost om te begrijpen waar het in het werk van een literaire avant-gardist als Alain Robbe Grillet om gaat. Het hoeft u geen vijf jaar te kosten om Anti-Oedipus te begrijpen – al doe ik er zelf ondertussen al een jaar of acht over – maar het brengt op om, bij de lectuur van het boek, in het achterhoofd te houden dat hier twee auteurs aan het werk zijn wier liefde voor verandering en vernieuwing te groot was om er lichtzinnig mee om te springen.

Met het schrijven van Anti-Oedipus in de nasleep van mei ‘68, wilden Deleuze en Guattari, op dat moment allesbehalve studentikoze broekjes maar Franse intellectuelen van voorbij de veertig, onderzoeken wat ze als geëngageerde denkers aankonden met die plotse stroom van energie, het collectieve wakker-worden en de eis om een nieuwe wereld die hen had aangegrepen en verbaasd. In contrast tot Deleuzes filosofiestudenten op de barricades hadden de auteurs de bevrijding na de tweede wereldoorlog meegemaakt. Zij wisten hoe vluchtig het revolutionaire groepsgevoel was dat Parijs in de ban hield, hoe naïef de vreugde omtrent nakende verandering, hoe dichtbij de greep van het fascisme. Anti-Oedipus is niet zomaar een boek tegen de oude orde. Het is een optimistisch opstel over affirmatief denken en schrijven, een essay – oefening – om, in dialoog met de oude orde, een nieuwe kritische analyse voor te stellen.

Anti-Oedipus, dus, als positief, affirmatief boek. Je kunt het boek lezen als een ode aan het verlangen, en dan gaat het hier niet alleen over goesting, maar evenzeer over de intellectuele drang het leven te willen begrijpen, over een nieuwsgierigheid naar ervaringen die de grond onder onze voeten doen wankelen. Nu moet u zich daar vooral geen uitspattingen bij voorstellen. Deleuze was bijvoorbeeld helemaal geen enthousiaste reiziger; hij haatte het om deel te nemen aan academische conferenties omdat er toch nooit dialoog plaatsvond, enkel veel beleefdheidsblablabla. Ontdekken, gevolg geven aan het verlangen een ontmoeting aan te gaan met een persoon, een boek, of een theorie – en dus moeite te doen om verder dan jezelf te denken - deed hij het liefst vanuit zijn appartement in Parijs. Als er toch beweging aan te pas moest komen, dan liefst al wandelend.

In Anti-Oedipus klagen de auteurs de structurele obstructie van het verlangen aan en willen ze, door hun meerstemmig schrijven en wirwar van citaten en referenties aan denkers, aan literaire auteurs, en aan personages tonen hoe ze zelf verlangend te werk gaan. Het verlangen staat bij Deleuze en Guattari immers niet in het teken van gemis. Het gaat niet over iets dat ontbreekt, maar over de relaties die we elke dag met andere mensen, objecten, of maatschappelijke structuren aangaan. Verlangen, dat is aanraken, contact maken – verlangen is, in de terminologie van Anti-Oedipus, een productieproces. Deleuze en Guattari zouden een gebeurtenis als de Deleuze-avond van 2 februari een machine noemen: in de buik van Passa Porta wordt, door het met elkaar verbinden van verschillende onderdelen – sprekers, publiek, film, denken, dagdromen, geeuwen, de al dan niet comfortabele stoeltjes - de werkelijkheid van deze avond geproduceerd.

In Anti-Oedipus duiden de auteurs twee omstandigheden die de machinerie van het verlangen toelaten op volle kracht te draaien: de schizofrenie en het kapitalisme. Een productief, creatief verlangen manifesteert zich ongebreideld in het delirium van een schizofreen maar wordt, in een paranoïde toestand, beteugeld door het geloof in een meekijkende God, monarch, of vaderfiguur – door een psychoanalyticus die je uitlegt dat je eigenlijk net als iedereen gebukt gaat onder een Oedipuscomplex, castratieangst, penisnijd. Het is ironisch dat we met z’n allen op zoek gaan naar de duidelijkheid van zo’n diagnose aangezien we in een maatschappij leven die de vrije productie van het verlangen lijkt aan te moedigen. Zelden waren wij hier, in het Westen vrijer. Geen toorn Gods te vrezen, geen despoot meer te bespeuren. Integendeel, in ons kapitalistisch systeem lijkt de ongebreidelde productie de norm: hoe meer het geld stroomt, hoe mobieler en flexibeler de arbeider, hoe beter het met ons gaat. Alors on produit is het refreintje waarmee we opstaan en gaan slapen.

We neuriën dat rijmpje echter niet omdat de condities zo optimaal zijn en we allemaal vrij en ongebreideld de stroom van het verlangen volgen. Integendeel, net zoals de psychoanalyticus het gemis introduceert in het denken over onszelf, praat het kapitalisme ons een angst voor tekort aan – meer en meer en meer om maar niet te worden ingehaald door minder. Het is die angst die ervoor zorgt dat het creatieve verlangen afremt. De uitdaging van de schizoanalyse, de manier van kritisch denken die Deleuze & Guattari in Anti-Oedipus ontwikkelen, ligt er precies in om dit creatieve stromen van verlangen niet onmiddellijk uit handen te geven, om het niet te laten opereren in functie van de terreur van het perfecte gezinnetje, de Oedipale psychoanalyse, of de kapitalistische prestatielogica.

Deleuze en Guattari spreken in Anti-Oedipus helemaal niet als eenzame profeten van het verlangen. De auteurs koppelen hun filosofische traktaat aan andere machines die hetzelfde doel dienen. Een ervan, misschien wel de belangrijkste, is de literatuur. In Abécédaire stelt Deleuze droogweg dat hij altijd veel gelezen heeft. Hij beschouwt literaire werken als de katalysators van zijn denken – het zijn de dichters die de filosofen aanporren, la littérature, ça lui sert. In het interview noemt hij zijn grote literaire voorbeelden – Tsjechov, Melville, en Lawrence – zieners. Het zijn vitalisten die hem het leven laten zien zoals hij dat nooit eerder zag. Ze doen dat niet door universele waarheden mooi te verpakken, maar door de lenzen waardoor we normaal gezien kijken naar het subject, de maatschappij en de taal bij te slijpen of een andere kleur te geven. Ze tonen hem met andere woorden geen uniform organisch principe, geen Kantiaanse transcendente categorieën, geen ideeën à la Plato of Lacaniaanse structuren maar iets van het primitieve moeras, de chaos, de poel van verschil dat voor Deleuze het leven is en dat hij in Anti-Oedipus ‘lichaam zonder organen’ noemt.

Doorheen zijn oeuvre klopt Deleuze bij verschillende auteurs aan en schakelt hij de literatuur om vercshillende redenen in zijn denkproces in. In Abécédaire zien we de Deleuze van critique et clinique, een essaybundel uit 1993, waar de denker met de steeds fragielere gezondheid het horten en stoten van Samuel Becketts stijl bezingt. In het stotteren van Becketts eenzame individuen herkent hij zijn zoektocht om met en in de taal op zoek te gaan naar wat er buiten de taal ligt – naar talige chaos. In Anti-Oedipus ligt net als in het boek dat Deleuze en Guattari kort daarna over Kafka schreven, en in het tweede Kapitalisme en schizofrenie-luik, de nadruk op de collectieve aard van een literaire machine. In Der Prozess toont Kafka ons bijvoorbeeld hoe ongrijpbaar de instantie ‘justitie’ is door de rechtspraak niet als abstracte, transcendente wet te laten functioneren maar als de machine(assemblage) gerechtigheid, die zowel de juridische uitspraken, wetteksten, rechters, advocaten als gerechtsgebouwen etc. omvat. En in Anti-Oedipus voeren de auteurs Henry Miller en D.H. Lawrence op als alternatieve therapeuten en laten ze hen de niet in te tomen stroom van het verlangen – in hun geval vaak letterlijk de goesting – bezingen.

Een avondje op de bank met Henry Miller mag nu wel erg voorbijgestreefd lijken en zal uiteraard weinig verandering teweegbrengen. Echter, de kern van het Anti-Oedipus project, het idee dat om creatief te kunnen denken en leven we niet moeten afbakenen, inkapselen, op- of uitsluiten, maar relaties moeten aangaan, uit wandelen gaan, contact maken, een niet te voorspellen productie op gang brengen door in een absurde machine te stappen – dat lijkt me precies wat ons te doen staat. Dus, lief publiek, lees en denk, zucht en kreun, schijt en neuk – maak iets.

Sarah POSMAN